Nhiều cha mẹ, đặc biệt là người lần đầu có con nhỏ, thường rất lo lắng khi thấy con sốt kèm theo dấu hiệu mọc răng. Mặc dù được nghe rằng “mọc răng sốt là bình thường”, nhưng khi sốt kéo dài vài ngày, ai cũng bất an và sợ bỏ sót bệnh lý nào đó. Vậy sốt mọc răng thật sự kéo dài bao lâu thì còn trong giới hạn an toàn?
Mục lục
1. Trẻ sốt mọc răng kéo dài trong bao lâu là bình thường?
Khi trẻ bắt đầu bước vào giai đoạn mọc răng, cơ thể có thể phản ứng bằng một số triệu chứng như quấy khóc, chảy nước dãi, nhai tay và đôi khi là sốt nhẹ. Trong số đó, tình trạng sốt thường khiến cha mẹ lo lắng nhiều nhất, đặc biệt là không biết liệu cơn sốt kéo dài bao lâu thì còn được coi là bình thường, và khi nào cần đưa trẻ đi khám.
1. Thời gian sốt trung bình do mọc răng
Theo các tài liệu y khoa nhi khoa, sốt nhẹ là một phản ứng có thể xảy ra trong quá trình mọc răng, tuy nhiên mức độ sốt thường không quá cao. Cụ thể:
- Nhiệt độ thường nằm trong khoảng dưới 38.5°C.
- Thời gian sốt kéo dài từ vài giờ cho đến tối đa 1–3 ngày.
- Trẻ vẫn có thể sinh hoạt tương đối bình thường, dù có thể quấy khóc hoặc bú kém tạm thời.
Điều quan trọng cần lưu ý là sốt do mọc răng thường chỉ diễn ra ngắn hạn, và có thể lặp lại khi trẻ mọc các nhóm răng mới, chẳng hạn như răng cửa, răng nanh hay răng hàm. Mỗi đợt mọc răng có thể gây ra một vài ngày khó chịu, nhưng không kéo dài liên tục trong nhiều tuần.
2. Các yếu tố ảnh hưởng đến thời gian sốt
Không phải trẻ nào cũng sốt khi mọc răng, và mức độ sốt cũng khác nhau giữa các bé. Một số yếu tố ảnh hưởng đến thời gian và mức độ sốt bao gồm:
- Cơ địa của từng trẻ: Một số bé có hệ miễn dịch nhạy cảm, dễ phản ứng mạnh khi mọc răng. Những bé khác lại hầu như không có triệu chứng gì đáng kể.
- Loại răng đang mọc: Những chiếc răng đầu tiên (răng cửa) thường gây ít phản ứng hơn. Ngược lại, các răng hàm lớn (mọc muộn hơn, khoảng từ 12–24 tháng tuổi) thường gây đau và viêm lợi nhiều hơn, dễ làm trẻ sốt kéo dài hơn.
- Trẻ có mắc kèm nhiễm trùng không: Trong giai đoạn mọc răng, nướu bị sưng đau khiến trẻ hay cho tay hoặc đồ vật vào miệng để giảm khó chịu. Điều này có thể làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn miệng – họng, tiêu chảy hoặc nhiễm trùng đường hô hấp. Khi có nhiễm trùng đi kèm, sốt sẽ cao hơn và kéo dài hơn so với sốt do mọc răng đơn thuần.
Đọc thêm: Dấu hiệu trẻ mọc răng lần đầu?
3. Khi nào là quá lâu và cần đưa đi khám?
Sốt khi mọc răng là hiện tượng sinh lý, nhưng nếu không theo dõi kỹ, cha mẹ có thể dễ nhầm với sốt do bệnh lý khác nghiêm trọng hơn. Dưới đây là những dấu hiệu cảnh báo cần đưa trẻ đi khám:
- Sốt kéo dài quá 3 ngày liên tục, dù đã áp dụng các biện pháp hạ sốt thông thường.
- Nhiệt độ cơ thể tăng cao, trên 38.5°C và không giảm sau khi uống thuốc hạ sốt (như paracetamol đúng liều).
- Trẻ có biểu hiện bất thường như lờ đờ, ngủ li bì, không đáp ứng với gọi tên, hoặc bỏ bú hoàn toàn.
- Kèm theo các triệu chứng nghi ngờ bệnh lý khác như ho, sổ mũi kéo dài, nôn ói, tiêu chảy nặng, hoặc phát ban.
- Bé dưới 6 tháng tuổi bị sốt – trong nhóm tuổi này, sốt luôn được coi là một dấu hiệu nghiêm trọng cần khám ngay, vì hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn chỉnh.
Tóm lại, nếu trẻ sốt nhẹ dưới 38.5°C, kéo dài không quá 3 ngày và vẫn sinh hoạt, bú, ngủ tương đối bình thường, thì khả năng cao chỉ là sốt do mọc răng. Tuy nhiên, cha mẹ cần quan sát sát sao và đưa bé đi khám khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào kéo dài hoặc trở nặng.
Có thể bạn quan tâm: Nanh sữa ở trẻ sơ sinh là gì, có gây hại không?
2. Phân biệt: Sốt mọc răng và sốt do bệnh lý khác
Nhiều bậc cha mẹ dễ nhầm lẫn giữa sốt sinh lý do mọc răng và sốt bệnh lý do nhiễm khuẩn hoặc virus. Điều này có thể dẫn đến việc chủ quan trước dấu hiệu bệnh lý nghiêm trọng, hoặc ngược lại, quá lo lắng với triệu chứng bình thường. Vì vậy, việc hiểu rõ cách phân biệt hai loại sốt này là cực kỳ quan trọng trong chăm sóc trẻ nhỏ.
1. Mức độ sốt
- Sốt do mọc răng: Thường chỉ là sốt nhẹ, dao động từ 37.5°C đến dưới 38.5°C. Nhiệt độ có thể tăng nhẹ vào ban đêm nhưng không vượt quá ngưỡng này.
- Sốt do bệnh lý: Nhiệt độ cao hơn, thường từ 38.5°C trở lên, có thể lên tới 39–40°C nếu trẻ bị nhiễm virus hoặc vi khuẩn mạnh.
2. Thời gian sốt
- Sốt mọc răng: Kéo dài ngắn, thường 1–3 ngày, có xu hướng tự lui mà không cần dùng thuốc (trừ khi trẻ khó chịu).
- Sốt bệnh lý: Kéo dài trên 3 ngày hoặc không giảm khi đã dùng thuốc hạ sốt. Sốt có thể liên tục hoặc dao động thất thường.
3. Triệu chứng đi kèm
Mọc răng:
- Nhai tay, cắn vật cứng, chảy nước dãi nhiều
- Lợi sưng đỏ, có thể thấy đầu răng nhú lên
- Bé hơi cáu gắt, khó ngủ, nhưng vẫn chơi hoặc bú được
Bệnh lý (nhiễm siêu vi, viêm nhiễm):
- Ho, sổ mũi, đau họng, nôn ói hoặc tiêu chảy
- Có thể phát ban, nổi hạch, hoặc co giật khi sốt cao
- Bé mệt mỏi rõ rệt, ngủ li bì hoặc bỏ bú hoàn toàn
4. Phản ứng với thuốc hạ sốt
- Sốt do mọc răng thường đáp ứng tốt với liều paracetamol thông thường, hoặc có thể không cần dùng thuốc nếu trẻ không khó chịu quá mức.
- Sốt do bệnh lý có thể không hạ sốt triệt để dù đã dùng thuốc, hoặc hạ sốt xong lại nhanh chóng tăng lại (sốt dao động).
5. Lứa tuổi và thời điểm xảy ra
- Mọc răng thường bắt đầu từ khoảng 6 tháng tuổi, răng mọc theo chu kỳ cho tới khoảng 2–2,5 tuổi.
- Nhiễm trùng (đặc biệt là nhiễm siêu vi như cúm, tay chân miệng, sốt siêu vi…) có thể xảy ra ở mọi độ tuổi, và thường bùng phát theo mùa.
Trong thực tế, trẻ mọc răng vẫn có thể mắc bệnh cùng lúc, khiến các dấu hiệu trở nên phức tạp. Vì vậy, cha mẹ không nên chỉ dựa vào việc trẻ đang mọc răng để giải thích tất cả triệu chứng sốt. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ hoặc sốt kéo dài quá 3 ngày, nên đưa trẻ đi khám để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.
3. Cách chăm sóc trẻ khi bị sốt mọc răng
Khi trẻ bị sốt do mọc răng, phần lớn trường hợp không cần can thiệp y tế mạnh. Tuy nhiên, nếu cha mẹ chăm sóc đúng cách thì sẽ giúp trẻ dễ chịu hơn, giảm nguy cơ nhiễm trùng kèm theo và rút ngắn thời gian khó chịu. Dưới đây là những hướng dẫn chăm sóc trẻ một cách khoa học và an toàn tại nhà.
1. Theo dõi và hạ sốt đúng cách
- Đo nhiệt độ cơ thể bằng nhiệt kế – ưu tiên đo ở hậu môn hoặc tai với trẻ nhỏ để có kết quả chính xác.
- Nếu trẻ sốt nhẹ dưới 38.5°C và vẫn bú, chơi, sinh hoạt bình thường, có thể chưa cần dùng thuốc mà chỉ cần theo dõi sát.
- Nếu trẻ sốt từ 38.5°C trở lên và có biểu hiện khó chịu (khóc nhiều, bỏ bú, ngủ không yên), có thể dùng thuốc hạ sốt paracetamol, liều theo cân nặng (10–15 mg/kg/lần), mỗi 4–6 giờ nếu cần.
- Không tự ý dùng thuốc hạ sốt ibuprofen cho trẻ dưới 6 tháng tuổi hoặc khi trẻ đang bị tiêu chảy, mất nước, trừ khi có chỉ định của bác sĩ.
2. Giữ cho trẻ đủ nước và dinh dưỡng
- Sốt có thể làm trẻ mất nước qua hơi thở, mồ hôi, nên cha mẹ cần cho bé bú nhiều hơn (đối với trẻ bú mẹ) hoặc uống nước/ORS nếu trẻ đã ăn dặm.
- Trẻ có thể ăn kém tạm thời, vì vậy nên cho trẻ ăn thức ăn mềm, nguội, dễ nuốt và không gây kích thích nướu (tránh đồ nóng hoặc cay).
- Không ép trẻ ăn khi đang khó chịu; thay vào đó, hãy cho ăn từng chút một, nhiều lần trong ngày.
3. Làm dịu cảm giác đau và ngứa nướu
Mọc răng làm nướu của trẻ sưng, đau và ngứa – đây là nguyên nhân chính khiến trẻ khó chịu và quấy khóc. Một số cách làm dịu đơn giản:
- Cho trẻ ngậm vòng ngậm nướu bằng silicon được làm lạnh trong ngăn mát (không để ngăn đá).
- Dùng khăn sạch mát để trẻ nhai hoặc lau nướu nhẹ nhàng.
- Một số loại gel bôi lợi giảm đau có thể dùng tạm thời, nhưng nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng, vì một số sản phẩm chứa thành phần gây tê có thể không an toàn cho trẻ dưới 2 tuổi.
4. Đảm bảo vệ sinh miệng và phòng tránh nhiễm trùng
- Vệ sinh nướu và khoang miệng cho trẻ bằng gạc sạch thấm nước muối sinh lý, nhất là sau khi ăn hoặc bú xong.
- Tránh để trẻ cho đồ vật bẩn vào miệng, vì có thể gây nhiễm khuẩn đường tiêu hóa hoặc đường hô hấp trong thời điểm nướu đang nhạy cảm.
- Rửa tay cho trẻ thường xuyên và giữ vệ sinh môi trường xung quanh.
5. Những điều không nên làm
- Không ủ ấm trẻ quá mức khi sốt – điều này có thể khiến nhiệt độ cơ thể tăng cao hơn. Nên mặc thoáng, nằm nơi mát mẻ, tránh gió lùa.
- Không tự ý dùng kháng sinh hay thuốc cảm cúm, ho, nếu chưa có chỉ định của bác sĩ.
- Không cạo gió, đánh cảm, hoặc dùng mẹo dân gian (dán cao, đắp gừng…) – những cách này có thể gây kích ứng da, nhiễm trùng hoặc làm trẻ khó chịu thêm.
Hầu hết trẻ bị sốt do mọc răng sẽ hết sốt sau 1–3 ngày nếu được chăm sóc đúng cách. Cha mẹ nên bình tĩnh quan sát, ưu tiên các biện pháp tự nhiên, an toàn và chỉ sử dụng thuốc khi thật cần thiết. Việc chăm sóc khoa học không chỉ giúp trẻ dễ chịu hơn mà còn giúp phát hiện sớm nếu có dấu hiệu bệnh lý khác kèm theo.
Đọc thêm: Hiểu đầy đủ về quá trình mọc răng – thay răng ở trẻ
