Nhiệt miệng là tình trạng phổ biến, gây ra những vết loét nhỏ nhưng có thể khiến bạn cảm thấy đau đớn và khó chịu khi ăn uống. Trong thời gian bị nhiệt miệng, việc lựa chọn thực phẩm phù hợp đóng vai trò quan trọng, không chỉ giúp giảm đau mà còn thúc đẩy quá trình lành vết loét nhanh hơn. Tuy nhiên, bên cạnh những thực phẩm có lợi, cũng có nhiều loại đồ ăn, thức uống có thể khiến vết loét nghiêm trọng hơn, kéo dài thời gian hồi phục. Vậy khi bị nhiệt miệng, nên ăn gì để nhanh khỏi và cần tránh những thực phẩm nào để không làm bệnh nặng hơn? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây!
Những thực phẩm nên ăn khi bị nhiệt miệng
Khi bị nhiệt miệng, việc lựa chọn thực phẩm đúng cách đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ làm lành vết loét, giảm đau và ngăn ngừa tái phát. Theo các chuyên gia nha khoa và chuyên gia dinh dưỡng, chế độ ăn phù hợp giúp tăng cường sức đề kháng, bảo vệ niêm mạc miệng và rút ngắn thời gian hồi phục. Dưới đây là những nhóm thực phẩm được khuyến nghị:
1. Thực phẩm giàu vitamin C
Vitamin C giúp thúc đẩy quá trình lành vết thương, tăng cường hệ miễn dịch, nhưng không phải loại nào cũng phù hợp khi bị nhiệt miệng.
- Cam, chanh, bưởi: Dù chứa hàm lượng vitamin C cao, nhưng các loại quả này có tính axit mạnh, có thể gây xót và kích ứng vết loét. Nếu muốn bổ sung vitamin C từ cam chanh, nên pha loãng với nước hoặc chọn nước ép ít axit như nước ép bưởi pha loãng.
- Ổi, dâu tây, kiwi: Đây là những lựa chọn thay thế giàu vitamin C nhưng ít axit hơn, giúp tăng cường đề kháng mà không làm tổn thương thêm vùng niêm mạc miệng. Hãy ăn ổi chín mềm thay vì ổi xanh để tránh gây trầy xước vết loét.
2. Thực phẩm giàu vitamin B
Vitamin B, đặc biệt là vitamin B2 và B12, đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi mô niêm mạc.
- Ngũ cốc nguyên cám: Các chuyên gia dinh dưỡng khuyên dùng yến mạch, gạo lứt vì chúng giàu vitamin B và dễ tiêu hóa.
- Trứng, sữa, thịt nạc: Những thực phẩm này không chỉ cung cấp vitamin B mà còn bổ sung protein giúp tái tạo mô tổn thương nhanh hơn. Nên chọn trứng luộc, sữa ấm, thịt nạc luộc hoặc hấp để dễ tiêu hóa và tránh kích ứng niêm mạc.
3. Thực phẩm có tính mát
Trong Đông y và dinh dưỡng học hiện đại, thực phẩm có tính mát giúp thanh nhiệt, giảm viêm và hỗ trợ làm dịu vết loét.
- Rau xanh: Rau má, rau diếp cá, bông cải xanh chứa nhiều flavonoid và chất chống oxy hóa, có tác dụng kháng viêm tự nhiên. Nên ăn rau luộc hoặc ép lấy nước uống để tránh tổn thương vùng miệng khi nhai.
- Trái cây thanh nhiệt: Dưa hấu, thanh long, dưa leo giúp cung cấp nước, bổ sung khoáng chất mà không gây kích ứng niêm mạc miệng. Không nên ăn lạnh trực tiếp mà nên để ở nhiệt độ phòng trước khi dùng.
4. Các món ăn dễ nuốt
Khi bị nhiệt miệng, việc nhai thức ăn khô, cứng có thể gây đau và kéo dài thời gian lành vết loét. Do đó, các món mềm, dễ nuốt là lựa chọn tối ưu.
- Cháo loãng, súp rau củ: Giúp cung cấp năng lượng và dưỡng chất mà không gây tổn thương niêm mạc. Chuyên gia dinh dưỡng gợi ý: Nên nấu cháo với các loại rau củ giàu vitamin A như cà rốt, bí đỏ để hỗ trợ phục hồi tế bào.
- Sữa chua: Chứa probiotic giúp cân bằng vi khuẩn miệng, giảm viêm nhiễm và làm dịu vùng loét. Chọn sữa chua không đường để tránh làm tăng nguy cơ viêm nhiễm.
5. Uống đủ nước và các loại nước hỗ trợ làm dịu nhiệt miệng
Hydrat hóa tốt giúp duy trì độ ẩm cho niêm mạc miệng và đẩy nhanh quá trình hồi phục.
- Nước lọc, nước dừa: Cung cấp chất điện giải tự nhiên, giúp làm mát cơ thể. Nên uống từng ngụm nhỏ, tránh uống nước đá lạnh để không gây co mạch đột ngột.
- Trà thảo mộc: Trà xanh chứa EGCG có tác dụng kháng khuẩn, trà hoa cúc có tác dụng làm dịu viêm nhiễm. Nên uống trà ấm, không quá nóng để tránh kích ứng vết loét.
Hỏi đáp: Bị nhiệt miệng bao lâu thì khỏi?
Những thực phẩm cần tránh khi bị nhiệt miệng
Bên cạnh những thực phẩm giúp giảm đau và hỗ trợ làm lành vết loét, cũng có nhiều loại thực phẩm có thể khiến nhiệt miệng trở nên trầm trọng hơn, đó là:
1. Đồ ăn cay nóng
Thực phẩm có tính cay nóng có thể gây kích ứng niêm mạc, làm vết loét sưng tấy và kéo dài thời gian hồi phục.
- Ớt, tiêu, gừng, tỏi: Những gia vị này chứa các hợp chất cay và tinh dầu mạnh, dễ gây bỏng rát vùng loét khi tiếp xúc. Nếu cần thêm hương vị cho món ăn, có thể thay thế bằng rau thơm nhẹ như húng quế, rau mùi.
- Các món chiên rán nhiều dầu mỡ: Đồ ăn chiên rán không chỉ khó tiêu mà còn có thể làm tăng viêm trong cơ thể, khiến vết loét lâu lành hơn. Nên chuyển sang thực phẩm hấp, luộc để giảm áp lực lên hệ tiêu hóa và niêm mạc miệng.
2. Đồ ăn quá chua
Những thực phẩm có vị chua cao thường có tính axit mạnh, dễ làm vết loét lan rộng và đau hơn.
- Nước cam, nước chanh khi dùng trực tiếp: Dù giàu vitamin C, nhưng tính axit trong nước cam, nước chanh có thể làm tổn thương niêm mạc miệng. Nếu muốn bổ sung vitamin C, hãy pha loãng nước cam hoặc chọn các loại quả ít chua hơn như ổi, dâu tây.
- Dưa muối, cà muối: Các món lên men chứa nhiều axit và muối, có thể làm mất cân bằng vi khuẩn trong miệng, gây viêm nặng hơn. Nên hạn chế hoặc loại bỏ hoàn toàn trong thời gian bị nhiệt miệng.
3. Thực phẩm cứng, khô
Thực phẩm có kết cấu cứng, khô dễ làm vết loét trầy xước, khiến quá trình phục hồi kéo dài hơn.
- Bánh mì khô, hạt cứng (hạnh nhân, óc chó): Khi nhai, các loại thực phẩm này có thể cọ xát vào vùng loét, gây chảy máu và đau đớn. Chuyên gia nha khoa khuyên: Nếu muốn ăn hạt, có thể chọn dạng nghiền hoặc xay mịn để dễ tiêu thụ hơn.
- Đồ nướng giòn, snack: Các loại bánh snack, đồ nướng giòn thường có bề mặt sắc cạnh, có thể làm tổn thương vùng miệng. Lời khuyên từ chuyên gia: Hãy chọn thực phẩm mềm, dễ nhai như khoai lang hấp, bánh mì mềm không vỏ.
4. Thực phẩm nhiều đường
Đường là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn phát triển, có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng tại vị trí vết loét.
- Bánh kẹo, nước ngọt có gas: Hàm lượng đường cao trong những thực phẩm này có thể khiến nhiệt miệng lâu lành hơn. Thay vì dùng bánh kẹo, có thể chọn trái cây tươi ít đường để thay thế.
- Thức ăn chế biến sẵn nhiều chất bảo quản: Thực phẩm đóng hộp, xúc xích, đồ ăn nhanh thường chứa nhiều chất bảo quản và phụ gia, có thể gây kích ứng niêm mạc miệng. Hạn chế tối đa thực phẩm chế biến sẵn, ưu tiên thực phẩm tự nhiên, tươi sống.
5. Đồ uống có cồn và chất kích thích
Các loại đồ uống này có thể làm mất nước trong cơ thể, gây khô miệng và khiến vết loét lâu lành hơn.
- Rượu, bia: Cồn có thể gây mất nước và làm giảm khả năng tự phục hồi của niêm mạc. Nên thay thế bằng nước lọc, nước dừa hoặc nước ép rau củ để giữ ẩm cho niêm mạc.
- Cà phê, trà đặc: Chất caffeine trong cà phê và trà đặc có thể làm giảm lượng nước bọt, khiến miệng khô và vết loét đau hơn. Nếu cần uống trà, hãy chọn trà thảo mộc như trà hoa cúc hoặc trà bạc hà, giúp làm dịu miệng mà không gây kích ứng.
Tránh những thực phẩm có thể kích thích và làm tổn thương niêm mạc miệng là điều cần thiết để giúp nhiệt miệng nhanh khỏi. Hãy tập trung vào chế độ ăn uống lành mạnh, giảm đồ cay nóng, thực phẩm có tính axit và đồ uống có cồn để đẩy nhanh quá trình hồi phục.
